คนดีศรีสยาม สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา

บทความ

กิฟลี วรรณจิยี

2565-11-28

ปราชญ์ท่านสรรเสริญผู้มีปัญญา พูดจริงตั้งมั่นในศีล เมื่อเป็นผู้น้อยก็นับเนื่องในหมู่ผู้ใหญ่โดยคุณความดี เมื่อเป็นผู้สูงอายุก็เป็นผู้ใหญ่โดยคุณความดี ประเทศสยามเรามีบุรุษ เช่นนี้น้อยคนนักหนึ่งใน บุคคลอันเป็นที่กล่าวขานสมควรแก่การกล่าวถึงคือ สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์เป็นบุตรชายคนโตของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยุรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) กับท่านผู้หญิง จันทร์ ท่านเกิดปีมะโรง วันศุกร์ เดือนยื่ ขึ้น 7 ค่ำ ช่วงปลาย รัชสมัยของสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 วัยเด็กเข้าใจว่า คงเรียนหนังสือที่วัดพระเชตุพนเพราะอยู่ใกล้บ้าน ต่อมาได้ศึกษาภาษาอังกฤษจากมิชชันนารี อเมริกันจนสามารถพูดภาษาอังกฤษได้อย่างคล่อง แคล่ว จึงจัดว่าเป็นคนไทยรุ่นแรกๆ ที่ได้เรียนรู้ภาษาอังกฤษ ท่านเริ่มรับราชการสมัยสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 เมื่ออายุได้ 18 ปี เป็นตำแหน่งนาย ชัยขรรค์ หุ้มแพรมหาดเล็ก อายุ 25 ปี ได้เป็นหลวงสิทธิ นายเวรมหาดเล็ก อายุ 33 ปี ได้เป็นจหมื่นไวยวรนารถ ตำแหน่งนี้สมเด็จพระนั่งเกล้า รัชกาลที่ 3 ทรงเพิ่มสร้อย นามพระราชทานภายหลังว่า จมื่นไวยวรนารถภักดีศรีสุริยวงศ์ จากสร้อยนามที่ได้ รับพระราชทานนี้ แสดงว่า สมเด็จพระนั่งเกล้า ทรงตระหนักถึงความซื่อสัตย์ จงรักภักดีต่อราชวงศ์ ของสมเด็จเจ้าพระยาบรม มหาศรีสุริยวงศ์ เมื่อครองยศเป็นจมื่นไวยวรนารถจางวางมหาดเล็ก และทรงคาดเตาไต้อย่าง แม่นยำ ว่าจมื่นไวยวรนารถ ผู้นี้จะเป็นผู้ภักดีต่อราชวงศ์ ยิ่งชีวิตตอนปลายรัชสมัยของสมเด็จพระนั่งเกล้า จึงทรงตั้ง ให้เป็นพระยาศรีสุริยวงศ์ ขณะมีอายุได้ 42 ปี เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ขึ้นครองราชย์ก็ทรงมีความไว้วางพระราชหฤทัยต่อพระยาศรีสุริยวงศ์ ทรงพิจารณาเห็นว่าเป็นขุนนางที่ชื่อสัตย์ภักดีจึงทรงโปรดให้เป็นเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ สมันตพงศพิสุทธิ มหาบุรุษรัตโนดม ว่าที่สมุหพระกลาโหม ขณะเมื่อท่านอายุได้ 43 ปี

ที่มา : กิฟลี วรรณจิยี. (2543). น้อมรำลึก...สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค). ใน ศรีสมเด็จ 43 (19-20). สมาคมศิษย์เก่าบ้านสมเด็จเจ้าพระยาในพระบรมชูปถัมภ์.

application/pdf

อ 089.95911 ส293ศ 2543

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

บุคคลสำคัญ