สำนักดนตรีไทยพาทยโกศล

2566-11-21

บ้านพาทยโกศล มีประวัติอันยาวนานที่มีคุณค่าต่อบริบททางสังคมไทยเป็นอย่างยิ่ง เป็นต้นตระกูลของนักดนตรีไทยที่มีความสามารถและมีชื่อเสียงสืบแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ต้นสกุลชั้นสูงสุดที่สืบได้ คือ หลวงกัลยาณมิตตาวาส (ทับ พาทยโกศล) คาดว่าเกิดในราวปลายสมัยรัชกาลที่ 3 เป็นผู้ชำนาญทางปี่พาทย์ มีความสามารถถึงกับได้รับยกย่องให้เป็นครูประจำวงของเจ้าคุณประภากรวงศ์ ส่วนนางแสง ชูสัตย์ ภรรยาของท่านก็เป็นผู้ดีจะเข้ฝีมือดีจนได้รับยกย่องให้เป็นครูดนตรีเจ้านายฝ่ายในสมัยรัชกาลที่ 5 ด้วยเช่นกันทายาทของหลวงกัลยาณมิตาวาสที่มีความสามารถโดดเด่นเป็นประจักษ์ต่อมา ได้แก่จางวางทั่ว พาทยโกศล จางวางทั่ว พาทยโกศล เกิดเมื่อ วันพุธที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2424 ที่บ้านหลังวัดกัลยาณมิตร เป็นบุตรคนที่ 12 ของหลวงกัลยาณมิตตาวาส (ทับ พาทยโกศล) กับนางแสงได้ฝึกฝนถ่ายทอดวิชาดนตรีจากบิดามารดา และครูทองดี ชูสัตย์ ผู้เป็นน้า มาตั้งแต่เยาว์วัย ในสมัยรัชกาลที่ 5 ครูจางวางทั่ว รับหน้าที่ควบคุมวงปี่พาทย์ของกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ และต่อมาคุมวงปี่พาทย์ของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ณ วังบางขุนพรหมพัฒนาให้วงวังบางขุนพรหมเป็นวงที่มีชื่อเสียงดีเด่นมาในระยะนั้น ท่านได้รับตำแหน่งจางวาง ในสมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงศรีรัตนโกสินทร์ พระพี่นางของสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ลูกศิษย์จึงมักออกชื่อท่านว่าครูจางวางทั่ว หรือครูจางวาง ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 เมื่อสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต หรือทูนกระหม่อมบริพัตรทรงเป็นผู้บัญชาการกองทัพเรือและเป็นเสนาธิการกองทัพบก พระองค์จึงโปรดให้ครูจางวางทั่วไปสอนเพลงในกองแตรวงทหารเรือ และกองแตรวงมหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ นอกจากงานราชการ ครูจางวางยังได้ถ่ายทอดวิชาดนตรีทุกชนิด ตลอดจนการขับร้องให้แก่ศิษย์ทั้งจากในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ปลายรัชกาลที่ 6 ครูจางวางได้นำวงพิณพาทย์วังบางขุนพรหม อัดแผ่นเสียงเพลงไทยมากมายหลายสิบแผ่น นับเป็นการฝากฝีมือและผลงานไว้ให้รุ่นหลานได้ชื่นชม นอกเหนือจากความสามารถในการบรรเลงเครื่องดนตรีทุกชนิด ทั้งปี่พาทย์และเครื่องสายตลอดจนการขับร้องแล้ว ครูจางวางทั่วยังมีความสามารถในการแต่งเพลงได้ดีเยี่ยมทั้งทางร้องและทางเครื่อง จนถึงทางเดี่ยวสำหรับเครื่องดนตรีบางอย่างอีกด้วย

ที่มา : สำนักดนตรีไทยพาทยโกศล. (ม.ป.ป.).
webportal.bangkok.go.th/culture/page/sub/12424/คู่มือผู้ใช้งานระบบ
หลังบ้าน_Bangkok-PORTAL.pdf

application/pdf

tha

มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

สำนักดนตรีไทยพาทยโกศล

บ้านพาทยโกศล

ดนตรีไทย